*तुमको न भूल पाएँगे — भाग १*

सुप्रभात अाणि *सप्रे*म नमस्कार मंडळी !
कसं काय मंडळी मजेत ना?अाणि अापला नेहेमीचा अापुलकीचा प्रश्न " *वाचताय ना?* वाचायलच पाहिजे , कारण घेऊन अालोय तुमच्या अावडीचा कार्यक्रम *उदय सप्रे*म प्रस्तुत "चला , { अानंदाने } जगण्याची दवा येऊ द्या !" { झी अाणि डाॅ.नीलेश साबळेंची क्षमा मागून ! 😜 }

मंडळी , अापण अनेकदा वाचलंय की अमुक तमुक व्यक्तीला अमुक तमुक संन्यासी बाबांनी वा बुवांनी अाशीर्वाद दिला की "जा बाळ , तू मोठ्ठा कलाकार होशील!" अाणि मग तो अमुक तमुक इसम खरंच तसा घडतो ! पचवायला जड असतात अशा गोष्टी पण अाज मी तुम्हाला एक अशी हकिगत सांगणार अाहे की जी वाचल्यावर तुमच्या लक्षात येईल की या हकीगतीमधला हा बालक , जो मोठेपणी एक अद्वितीय कलाकार व एक उत्कृष्ट माणूस म्हणून नावारूपाला अाला अाणि ज्याचं संपूर्ण श्रेय हे त्याला अाशीर्वाद देणार्‍या त्या अनामिक गुमनाम फकिराचं नसून त्या बालकाच्या स्वत:च्या वेडात अाणि त्या वेडापायी एकेकाळी सर्व त्याग करून घेतलेल्या अविश्रांत मेहनतीचं अाहे! चला तर मग , सुरुवात करतो.....

पंजाबमधल्या अमृतसरमधे कोटला सुलतानसिंग नावाचं एक खेडेगांव.तिथे मोहम्मद हाजी अली नावाचे एक गृहस्थ रहात — त्यांना असलेल्या ६ मुलांपैकी दुसर्‍या क्रमांकाचा मुलगा होता *फिको* .
कालांतराने मोहम्मद हाजी अली यांनी लाहोरला स्थलांतर केलं अाणि तिथे ते भाटीगेट येथील नूर मोहल्ल्यात एका माणसाचं सलून चालवत.फिको एंव्हाना ६ वर्षांचा झाला होता.गल्लीमधे येणारे एक फकीर गाणं गाऊन खैरात मागायचे. { अापल्या महाराष्ट्रात याला *वासुदेव* म्हणतात ! } फिकोला त्यांचा अावाज प्रचंड अावडायचा.त्यामुळे फिको त्यांच्या मागेमागे फिरायचा.फकीर दमून कुठेतरी अारामासाठी टेकायचा अाणि त्या वेळात हा चिमुरडा फिको त्या फकिराच्या गाण्यांचा सराव करायचा.हळुहळु फिकोच्या जीवनातला हा एक नित्यक्रमंच होऊन गेला होता.एक दिवस त्या फकिराने फिकोला अापली गाणी म्हणताना ऐकलं , तो प्रसन्न झाला व फिकोला कडेवर घेतलं ! { हल्लीच्या ६ वर्षाच्या मुलाला कडे *ला* घ्यावं लागतं ! } फकीर फिकोला म्हणाला , "बाळ , तू एक दिवस खूप मोठा गायक होशील!"तेंव्हा फिको अवघ्या ६ वर्षांचा होता!
फिकोचा मोठा भाऊ मोहम्मद दीन याचा एक मित्र होता — अब्दुल हमीद.
या फकीरबाबा घटनेनंतरंच काहि दिवसांनी फिको हमीदबरोबर एका दुकानात गेला होता.फिको पंजाबी गाणं गुणगुणंत होता.संगीतातील कुणी उस्ताद काहि खरेदीसाठी तिथे अाले होते.फिकोचं गाणं ऐकून प्रभावित होत त्यांनी हमीदला सांगितलं ' "या लहान वयात इतका गोडवा असलेला हा मुलगा मोठेपणी महान गायक झाल्याशिवाय रहाणार नाहि!"
हमीदनं हे फिकोचं कौतुक फिकोच्या अब्बूंपर्यंत पोचवलं अाणि फिकोचं शास्त्रीय संगीताचं शिक्षण सुरू झालं — उस्ताद अब्दुल वाहिद खान , उस्ताद छोटे गुलाम अली खाँ , पंडित जीवनलाल मुट्टो यांच्याकडे!
फकीरबाबाचा अाशीर्वाद फळला.....बोलाफुलाला गाठ पडते कधी कधी.....फिकोच्या बाबत ते लवकरंच घडायचं होतं.त्याचं असं झालं.....
हमीदला फिकोचा गाण्याबद्धलचा लळा ठाऊक होता.एकदा लाहोरमधे एका मोठ्या प्रथितयश गायकाचा कार्यक्रम होता.फिकोच्या मोठ्या भावाचा मित्र —अब्दुल हमीद  फिकोला घेऊन त्या कार्यक्रमाला गेला.खच्चून गर्दी जमलेली.गायक महाशय माईकसमोर येऊन गायला लागले अाणि काहि सेकंदांतंच माईकची तांंत्रिक व्यवस्था फेल झाली.त्यामुळे गायक महाशयांचं गाणं काहि श्रोत्यांपर्यंत पोचेना.श्रोत्यांचा अारडाओरडा सुरु झाला. अायोजक हवालदिल ! तेंव्हा हमीदनं मौकेपे चौका मारायचं ठरवलं.तो फिकोला घेऊन अायोजकांकडे गेला व माईकशिवाय फिकोला रंगमंचावर गायला संधी द्यायची विनंती केली ! बारकुड्या १४ वर्षांच्या फिकोला बघून अायोजकांना खात्री वाटणं शक्यंच नव्हतं { तसं तर काय १९८९ ला कराचीमधे क्रिकेट कसोटिमधे भारताच्या ४१ ला ४ बाद अशा दयनीय अवस्थेत असताना ६ व्या क्रमांकावर खेळायला अालेल्या बारकुड्या १६ वर्षांच्या सचिन तेंडुलकरविषयी पण कुणाला खात्री होती म्हणा ! पण पहिला बाऊन्सर व दुसरा बीट झालेला गुड लेंग्थ चेंडू विसरत सचिननं लाँग अाॅनला सणसणीत चौकार ठोकून — बाळाचे पाय पाळण्यात दिसतात या धर्तीवर *अापली बॅट मैदानात* दाखवून दिलीच की महाराजा ! }
पण अाता हा बारकुडा फिको पण अायोजकांना देवदूतासारखा भासला व त्यांनी फिकोला गायला परवानगी दिली ! त्यादिवशी माईकशिवाय अापल्या खणखणीत अावाजात फिको असा काहि गायला की जनता खुश व गायक महाशय पण एकदम प्रभावित ! त्यांनी फिकोला अाशीर्वाद दिला : "एक दिवस तू मोठ्ठा गायक होशील !"
माईकशिवाय शेवटच्या रांगेपर्यंत अावाज पोचवणार्‍या फिकोवर खूश होत पुढे त्या महान गायकाने लाहोर रेडिओकडे त्याची शिफारस केली अाणि त्यामुळे फिकोला रेडिओ लाहोरवर गायची संधी मिळाली!
त्याची लाहोर रेडिओवरची गाणी ऐकून संगीतकार शामसुंदर प्रभावित झाले व त्यांनी फिकोच्या कामगिरीवर खुश होऊन लवकरंच *गुलबलोच* नामंक अापल्या संगीत दिग्दर्शनाखाली फिकोकडून *सोणिये नी हीरिये नी* हे झीनत बेगम बरोबरचं युगुल गीत गाऊन घेतलं व अशा प्रकारे १९४१ साली रिलीज झालेल्या पंजाबी गाण्याद्वारे अापल्या सिनेजगतातील पार्श्वगायक म्हणून फिको नं वयाच्या १७ व्या वर्षी पदार्पण केलं !
मंडळी , ज्या प्रथितयश गायकानं फिकोचं कौतुक करंत अाशीर्वाद दिला तो महान गायक म्हणजे कुंदनलाल ऊर्फ के.एल्.सेहगल अाणि हिंदी—उर्दू मातृभाषा असून ज्यानं पंजाबी गाण्यानं अापल्या पार्श्वगायनाची सुरुवात करत पुढे ३९ वर्षं हिंदी सिनेजगतात अापलं ध्रुवपद निर्माण केलं , तो हा फिको म्हणजेच *२४ डिसेंबर १९२४* रोजी जन्मलेला अाणि वयाच्या अवघ्या ५६ व्या वर्षी *३१ जुलै १९८०* रोजी रात्री १०.२५ ला अल्लाला प्यारा झाला , तो  फिको म्हणजे *मोहम्मद रफी*!

मंडळी *रफी* हा एक शब्दातीत विषय अाहे ! अहो , त्याच्या करिअरच्या सुरुवातीपर्यंतचा हा लेख ! ज्या फकिराच्या अाशीर्वादाने करिअर सुरु झालं ते गाणं दस्तुरखुद्द रफी गात असलेल्या मुलाखतीची दुर्मिळ LINK पुढे { *लेख संपल्यावर वेगळी* } देत अाहे , जुनं रेकाॅर्डिंग असल्याने अधिक सुस्पष्ट अावाजासाठी हेडफोन्स लावून ऐका..


अाता अाजची थीम : ज्यावर गाणी अपेक्षित अाहेत :

*चंदा / चांद / चाँदनी* या शब्दांचा उल्लेख असलेली रफीची *Solo गाणी*


अापला विनम्र,
*उदय गंगाधर सप्रे*म—ठाणे🙏🏼🙏🏼🙏🏼🙏🏼🙏🏼